Regjioni i planifikimit të Shkupit mbulon pellgun e luginës së Shkupit dhe mbulon një sipërfaqe totale prej 1812 km2 ose 7% të territorit të Republikës së Maqedonisë Veriore. Ky rajon përfshin 17 komuna, 10 prej të cilave janë pjesë e qytetit të Shkupit si njësi e veçantë e vetëqeverisjes lokale. Qyteti i Shkupit përbëhet nga komunat e mëposhtme: Aerodrom, Butel, Gazi Baba, Gjorce Petrov, Karpos, Kisela Voda, Saraj, Centar, Cair dhe Suto Orizari.
Rajoni i planifikimit të Shkupit ka gjithsej 578.144 banorë. Dendësia e popullsisë është 319 banorë / km2 dhe është katër herë më e lartë se mesatarja e vendit (81 banorë / km2). Qyteti i Shkupit përqendron rreth 88% të popullsisë në rajon, dmth 25.1% të popullsisë së përgjithshme në vend, gjë që tregon përqendrimin e madh të popullsisë në grumbullimin e Shkupit.
VIZIONI
Rajoni i planifikimit të Shkupit është një rajon konkurrues në EJL me një potencial të njohur për investime dhe zhvillim në mënyrë që të rritet standardi dhe cilësia e jetës së qytetarëve dhe përdorimi dhe mbrojtja e trashëgimisë natyrore dhe kulturore në mënyrë të barabartë në rajon.
Karakteristikat e zhvillimit të rajonit
- Karakteristikat ekonomike
- Zhvillim social
- Infrastruktura
- Turizmi dhe kultura
- Mjedisi
- Bujqësia dhe zhvillimi rural
Burime natyrore
Toka bujqësore në rajonin e Shkupit mbulon një sipërfaqe prej 79,571 ha (6% të sipërfaqes totale bujqësore në vend), nga të cilat 40,900 ha (51%) janë kullota. Sipërfaqja e përgjithshme nën pyje është 76,636 ha (7.5% e pyjeve të përgjithshme në Republikën e Maqedonisë) që përfaqëson 42% të territorit të përgjithshëm të rajonit.
Nga depozitat e mineraleve të hulumtuara deri më tani, depozitat e xeheve të kromit në Radushë (në komunën e Sarajit) kanë rëndësinë më të rëndësishme ekonomike, dhe nga xehet jo metalike më të rëndësishmet janë gurët dekorativë dhe travertinat në Kuckovo dhe Svilare. Ujërat termalë dhe termo-mineralë në Katlanovë kanë një rëndësi të veçantë mineralogjike, të cilat ofrojnë një mundësi për zhvillimin e turizmit të llixhave në këtë zonë.
Burimi kryesor i ujit në rajonin e planifikimit të Shkupit është lumi Vardar, me degët Treska, Lepenec, Pchinja, Markova dhe Kadina Reka. Dy akumulime Matka 1 dhe Kozjak janë ndërtuar në lumin Treska, dhe Matka 2 është në ndërtim e sipër. Përveç potencialit hidroenergjetik, Treska dhe Kadina Reka me bukuritë e tyre të ambientit ofrojnë kushte të shkëlqyera për rekreacion dhe zhvillim të objekteve turistike dhe hotelierike.
Trashëgimi natyrore dhe kulturo-historike
Nga trashëgimia natyrore dhe kulturo-historike në rajonin e planifikimit të Shkupit, sipas potencialit të saj turistik, sitit arkeologjik Skupi, kalasë Kale, ujësjellësit, pazarit të vjetër të qytetit në qytetin e Shkupit, kishave dhe manastireve të shumta, si dhe spikasin disa rezervate natyrore dhe monumente natyrore. nga të cilat Matka dhe Liqeni Treska kanë potencialin më të madh turistik.
Karakteristikat ekonomike
Regjioni i Shkupit është deri tani rajoni më i zhvilluar në Republikën e Maqedonisë dhe merr pjesë me rreth 47% në krijimin e PBB-së së Maqedonisë.
Sektorët më të rëndësishëm në rajon janë industria ushqimore, tekstili, shtypja, përpunimi i metaleve, ndërtimi, hotelieri, tregtia, transporti dhe shërbimet e biznesit. Bartës të zhvillimit ekonomik në rajonin e Shkupit janë ndërmarrjet e mëdha që dominojnë me rreth 51% në prodhimin e përgjithshëm në sektorin jo-financiar, të ndjekura nga ndërmarrjet e vogla dhe të mesme me një pjesëmarrje përkatësisht prej 36% dhe 13%. Sidoqoftë, për sa i përket të punësuarve, ndërmarrjet e vogla dominojnë me një pjesëmarrje prej 51% në numrin e përgjithshëm të të punësuarve.
Sipas statistikave zyrtare, shërbimet dominojnë me 60% në prodhim dhe 52% në punësim, e ndjekur nga industria përkatësisht 30% dhe 34%. Bujqësia merr pjesë me 1% në prodhim dhe 3% në punësim, gjë që tregon për rëndësinë relativisht të vogël të bujqësisë si degë kryesore, por është e rëndësishme për sa i përket përqendrimit të objekteve të mëdha të përpunimit në industrinë ushqimore në këtë rajon.
Kushtet për zhvillimin e bujqësisë në rajonin e planifikimit të Shkupit janë mjaft të kufizuara për shkak të nivelit të lartë të urbanizimit të rajonit dhe fragmentimit të madh të kulturave bujqësore, e cila nuk mbështet zhvillimin e prodhimit intensiv bujqësor.
Në këtë rajon përfaqësohen kryesisht drithërat dhe deri diku vreshtaria, ndërsa të korrat industriale janë shumë të nënpërfaqësuara dhe nuk ka potencial më të madh për përhapjen e tyre. Shtë karakteristikë për këtë rajon që potenciali për zhvillimin e hortikulturës i përcaktuar nga kërkesa në tregun më të madh në vend nuk përdoret sa duhet, megjithëse zona është miqësore me klimën për këtë lloj të kulturave. Për sa i përket bagëtisë, ajo nuk është zhvilluar mjaftueshëm edhe pse ka një kërkesë të lartë për produktet blegtorale nga objektet e përpunimit.
Infrastruktura komunale
Regjioni i planifikimit i Shkupit ka 1120 km rrjet të furnizimit me ujë i cili ndodhet kryesisht në qendrat urbane të komunave. Bazuar në të dhënat nga regjistrimi i popullsisë 2002, 97.2% e familjeve në këtë rajon furnizohen me ujë të pijshëm. Në këtë rajon ekziston një rrjet mbledhjeje dhe qyteti 723 km i cili ndodhet kryesisht në qendrat urbane të komunave. Mbulimi i popullsisë me rrjetin e kanalizimeve në zonat urbane varion nga 85% në Shkup, ndërsa në zonat rurale varion nga 0% (gropa septike ose shkarkime direkte) deri në 80%
Deponimi i mbeturinave të ngurta komunale në rajonin e planifikimit të Shkupit kryhet në deponinë e vetme sanitare “Drisla”, e cila së paku minimalisht i plotëson standardet themelore sanitare-teknike për asgjësimin e sigurt të mbeturinave. Përveç “Drisla”, në territorin e rajonit planor të Shkupit ka disa deponi komunale që nuk janë regjistruar në përputhje me Planin Kombëtar të Menaxhimit të Mbetjeve.
Infrastruktura e trafikut
Infrastruktura rrugore ekzistuese në rajonin e planifikimit të Shkupit përbëhet nga rreth 935 km rrugë lokale, 67 km autostrada, 324 km rrugë rajonale dhe 86 km autostrada. Rrjeti rrugor në këtë rajon është i zhvilluar mirë, por gjendja aktuale e disa prej rrugëve rajonale (R-103: Shkup – Petrovec – Katlanovo, R-117: Shkup – Zelenikovo dhe R-403: Gjorce Petrov – Jegunovce) mund të jetë vlerësohet si e keqe. Të dy Korridoret Evropiane 8 dhe 10 janë planifikuar të kalojnë përmes këtij rajoni, gjë që do të kontribuojë në përmirësimin e situatës. Unaza e Shkupit është pjesë e Korridorit 8 dhe tashmë është operacionale.
Rajoni i planifikimit të Shkupit, më saktësisht qyteti i Shkupit është një kryqëzim hekurudhor qendror. Gjatësia totale e rrjetit hekurudhor është 94.78 km, nga të cilat 37.3 km janë pjesë e kryqëzimit hekurudhor të Shkupit, 31.68 km është gjatësia e linjës Shkup – Volkovo – kufiri me Serbinë, 18.8 km janë pjesë e linjës hekurudhore Tabanovce – kufiri me Serbinë dhe 7 km janë pjesë nga linja Shkup – Kërçovë.
Sa i përket transportit ajror, një nga dy aeroportet nacionale ndodhet në rajonin e planifikimit të Shkupit – “Aleksandri i Madh”, i cili është jashtëzakonisht i rëndësishëm për funksionimin e rajonit si një qendër ekonomike dhe administrative e vendit. Ekziston edhe një aeroport sportiv i klasit A në këtë rajon, i vendosur afër Shkupit. Një rrugë dhe një vendkalim hekurudhor me Serbinë janë të vendosura në rajonin e planifikimit të Shkupit, si dhe një vendkalim kufitar i vendosur në Aeroportin Aleksandri i Madh.
Especiallyshtë veçanërisht e rëndësishme për rajonin e planifikimit të Shkupit që sistemi i tubacionit të gazit i vendosur në Korridorin 8 të kalojë përmes tij. Gjatësia totale e tubacionit është 98 km, nga të cilat 18 km kalojnë nëpër rajonin e Shkupit. Gjithashtu, një pjesë e tubacionit të naftës Selanik-Shkup kalon përmes këtij rajoni.
Energjia
Konsumi total mesatar vjetor i energjisë elektrike në rajonin e planifikimit të Shkupit në periudhën 2003-2006 është 1711GWh (rreth 35.8% e konsumit të përgjithshëm në Republikën e Maqedonisë) që është konsumi më i lartë krahasuar me rajonet e tjera për shkak të përqendrimit të lartë të aktiviteteve ekonomike në këtë rajon. Përveç energjisë elektrike, ky rajon është edhe konsumatori më i madh i llojeve të tjera të lëndëve të para të energjisë – qymyri, derivatet e naftës dhe gazi.
Sa i përket mundësive energjetike, në këtë rajon potenciali hidro i lumit Treska përmes HC Kozjak, HC Sv. Petka (e cila është në ndërtim e sipër) dhe HEC Matka. Me këto tre hidrocentrale përfundon përpjekja për investime për shfrytëzimin e potencialit energjetik të lumit Treska.
Gjithashtu i rëndësishëm për rajonin është ndërtimi i termocentralit të gazit TE-TO Shkup me prodhimin e kombinuar të energjisë elektrike dhe nxehtësisë, si dhe zgjerimi i planifikuar i sistemit kryesor të tubacionit të gazit nga jugu, i cili do të siguronte gaz për objektet industriale dhe familjet që padyshim do të jetë një zgjidhje më e mirë për mjedisin për zhvillimin industrial në rajon dhe do të sigurojë një mjedis më të pastër.